Van idee naar doen: de rol van de implementatiecoach

“Een implementatiecoach is een beetje lui”, zegt Wibo Langeveld, coach en trainer bij STUIM en Het Gezonde Net. “Want hij laat anderen bewegen.” En dat is precies de essentie van zijn rol. Als oud-fysiotherapeut begeleidt hij veel fysiotherapiepraktijken bij de implementatie van zorginnovaties. Daar is hij klankbord, stok achter de deur en praktisch raadgever. Lees zijn tips.

Blijf dicht bij de praktijk

“Vroeger begon ik met het waarom, het grote verhaal, dat de zorg verandert enzo”, vertelt Wibo. “Maar ik merkte al snel dat ik dan mensen kwijtraak. Omdat het niet meer over henzelf en hun patiënten gaat.” Nu houdt hij het praktisch en dichtbij: waarom wil jíj zorgtechnologie gebruiken? “Daar hoort ook bij dat ik benoem wat ze al digitaal doen. Want dat is vaak best veel. Er is bijvoorbeeld geen fysiotherapiepraktijk meer zonder digitaal dossier. Dat besef neemt al veel koudwatervrees weg.”

Maak implementatie onderdeel van het werk

“Vervolgens maken we er een project van”, vervolgt Wibo. “Opgeknipt in kleine stukjes, met afspraken, activiteitenlijstjes, een planning, een (uren)budget en vaste momenten waarop we de voortgang bespreken. Anders verwatert het.” En nee, Wibo is niet de projectleider. “Dat is iemand van de praktijk zelf, het is hun project! Ik ondersteun het denkproces en ben beschikbaar als klankbord. Want natuurlijk loopt een praktijk gaandeweg een project tegen allerlei dingen aan. Ook ben ik die onmisbare stok achter de deur. Het feit dat er een implementatiecoach is, zorgt voor voortgang.”

Breng weerstand in kaart en doe daar iets mee

“Er zijn altijd medewerkers die ja zeggen maar nee doen”, aldus Wibo. “Zorg dat je weet wie dat zijn, zodat je hier serieus aandacht aan kunt besteden. Bijvoorbeeld door een medewerker persoonlijk te begeleiden bij het gebruik van de zorginnovatie. Draagvlak is ontzettend belangrijk.” Hij legt uit dat fysiotherapeuten sterk hechten aan hun autonomie. “Weerstand komt vaak voort uit angst om die te verliezen.”

Maak de verandering concreet en feitelijk

Een nieuwe manier van werken kan niet zonder een gedragsverandering. Feiten verzamelen kan helpen. Wibo geeft voorbeelden. “Een praktijk monitorde hoe vaak medewerkers digitale thuisoefeningen inzetten. Gedurende het project ging dat van 30% naar 60%! Dat is heel stimulerend. Of je ziet dat een fysiotherapeut maar twee van de honderd patiënten digitale thuisoefeningen geeft. Terwijl hij aangeeft dat regelmatig te doen. Zo help je mensen hun gedrag aan te passen.”

Plant zaadjes voor de toekomst

Ook al begint Wibo een coachingstraject nooit met het grote verhaal, tussen de regels door vertelt hij het wel. “Maar pas als het project goed op gang is. Zorginnovatie kan praktijken zoveel brengen. Denk aan programma’s waarmee patiënten zelf online een afspraak kunnen inplannen. Of ‘digitale pakketjes’ voor mensen die niet direct aan de beurt zijn. Dan krijgen ze een instructie waarmee ze alvast aan de slag kunnen, afgestemd op de soort klacht. Of preventie. Nu komt iemand binnen met klachten en gaat weg als hij hersteld is. Maar je wilt natuurlijk dat de klachten wegblijven. Hoe mooi is het als een fysiotherapeut iemand met knieklachten een e-learning over blijven bewegen kan meegeven.” Volgens Wibo is dit een mooie bijvangst van subsidietrajecten waarmee organisaties een implementatiecoach kunnen inhuren, zoals bijvoorbeeld Zorg voor innoveren aanbiedt. “Je helpt een organisatie niet met één specifieke zorginnovatie, je geeft ook een doorkijkje naar de toekomst.”