Co-creatie bij ‘s Heeren Loo: “Het extra contact was in één keer heel duidelijk”

“Stel je voor,” begint Sanne, “je gaat met iemand op stap, maar die ander loopt continu achter je. Dat is raar - je kunt elkaar niet aankijken en je mist waar het geluid vandaan komt.” Maar het is wel de situatie voor mensen die in een rolstoel worden voortgeduwd. Ziggy biedt een alternatief. Het is een hulpstuk dat je aan de zijkant van een rolstoel bevestigt, waardoor de duwer náást de rolstoel loopt in plaats van erachter. “Dat brengt een heel ander gevoel met zich mee, met beter contact en meer gelijkwaardigheid.”

Hulpstuk Ziggy in actie

Start van de samenwerking

Klinkt mooi, toch? Dat dacht Else ook, toen ze 3 jaar geleden voor het eerst over Ziggy las: “Ik was meteen geïnteresseerd en heb contact opgenomen met de bedenkers, Job Sesink en Lucy Bennett. We hebben ze uitgenodigd voor een gesprek, en zo zijn we eigenlijk aangehaakt.” Dit leidde tot een langdurige samenwerking, waarbij ’s Heeren Loo het product uitgebreid testte en actief bijdroeg aan de verdere ontwikkeling.

Check bij de doelgroep

In tegenstelling tot veel andere innovaties kwam Ziggy niet voort uit een zorgvraag, maar uit een bestaand idee. Dat vroeg om een andere aanpak. “We wilden eerst weten of de doelgroep hier ook de meerwaarde van in zou zien,” vertelt Else, “dus dat is de allereerste stap die we met Ziggy hebben genomen. We hebben het idee gepresenteerd aan onze kennisketen Zorg, met o.a. Platform EMB, platform Ouderen, platform NAH - met de vraag: ‘Kijk hier eens naar, zien jullie toegevoegde waarde voor jullie doelgroep?’ Pas toen het antwoord ‘ja’ was, zijn we verder gegaan met het proces.”

De eerste pilot

Daarna volgde een proef met de eerste versie van Ziggy bij een aantal locaties in Gelderland-Midden, waar Sanne werkt: “We hebben een groep samengesteld om te testen, met begeleiders, ergo- en fysiotherapeuten en gedragswetenschappers.” De eerste ervaringen waren opvallend positief. “Wat we zagen, is dat het contact echt verbeterde doordat je naast iemand liep,” zegt Sanne. “Cliënten konden hun begeleider aankijken tijdens het lopen, en dat gaf meer rust.” 

Maar er was ook ruimte voor verbetering, vertelt Sanne: “Wat we van begeleiders terugkregen, was dat het behoorlijk zwaar duwen was. En dat er een afwijking naar links in zat.” Else vult aan: “Toen hebben ze al die verbeteringen doorgevoerd en is er een tweede model gekomen. Die hebben we vervolgens getest in de regio Ermelo.”

Doorontwikkeling

Weer werd een multi-disciplinair team van medewerkers betrokken, waaronder ergotherapeuten. Else: “Die hebben met name gekeken wat het deed met de rugbelasting van medewerkers, om naast de rolstoel te lopen. Op basis van hun feedback is er vervolgens weer een totaal nieuw model gekomen. Daarmee is het duwen zelfs bijna een verlichting, ten opzichte van gewoon duwen van een rolstoel.”

Het nieuwe model werd verder getest in Apeldoorn, waar gedragswetenschappers onderzochten voor welke doelgroepen Ziggy het meest geschikt is. “Die zijn tot de conclusie gekomen dat je ‘m het best in kunt zetten voor cliënten met dementie. Voor hen is het heel belangrijk dat je oogcontact weet te behouden.” vertelt Else. “En ook voor mensen met gehoorproblemen is het heel handig dat je naast ze loopt. Dan heb je ook nog een hand vrij voor gebarentaal. Dat extra contact viel meteen op.”

Randvoorwaarden voor gebruik

Verder bleek de fysieke omgeving belangrijk: “We hebben ook getest bij een dagbestedingslocatie die midden in een woonwijk zit. Daar heb je veel te maken met stoepje op, stoepje af, paaltje hier, paaltje daar. En daar was hij vrij lastig voor”, legt Sanne uit. Else vult aan: “Ziggy kan beter worden ingezet in een rustigere omgeving zoals een park of  woonzorgpark, de stadsboulevard, de strandboulevard of op het platteland”. En ook niet onbelangrijk: “Ziggy is gemaakt voor de handgeduwde rolstoel. Dus niet geschikt voor cliënten in een elektrisch aangedreven rolstoel.”

Erkend medisch hulpmiddel

Sinds begin 2025 is Ziggy op de markt als medisch hulpmiddel, mét CE-certificatie. “Dat is voor ons wel belangrijk om hem daadwerkelijk in te kopen”, vertelt Else, “we zitten nu  midden in dat proces.” Medewerkers worden actief geïnformeerd over de mogelijkheden van Ziggy: “We organiseren op verschillende locaties demonstraties, zodat iedereen kan zien wat het kan en wat het doet.”
En daar reageren medewerkers enthousiast op, zeker degenen die vanaf het begin betrokken waren. “Het is leuk om te zien dat mensen die eerder feedback gaven nu zeggen: wow, hij loopt echt veel beter,” aldus Sanne.

Tips voor succesvolle co-creatie

Wil jouw organisatie ook aan de slag met co-creatie? Else en Sanne geven je enkele tips:

• Kies de juiste partner. “Het liefst een betrouwbaar bedrijf dat zelf ook creatief is, en de ruimte en tijd heeft voor co-creatie. Er gaat zo twee tot drie jaar tijd overheen om tot een product te komen.
• Heb lef. “Durf te investeren. Bij innoveren weet je nu eenmaal niet wat de uitkomst wordt en of het echt gaat werken. Er moet ruimte zijn om te mogen falen en te leren van je fouten.” 
• Geloof in de oplossing. “Zorg dat je als organisatie zelf toegevoegde waarde ziet. En dat je dit ook checkt bij je doelgroep, de gebruikers.”
• Houd het doel helder. “Co-creatie is geen doel op zich, maar een manier om tot een oplossing te komen als die nog niet bestaat. Soms is samenwerken met andere zorgorganisaties al genoeg.”

Meer weten over co-creatie bij ’s Heeren Loo? Lees ook dit artikel. Op de website van Vilans vind je meer inspirerende praktijkvoorbeelden van samen innoveren. En Pharos heeft een mooie publicatie over inclusief co-creëren.